Lịch sử tái thiết Lumbini, Nepal (1)

 

Lâm Tỳ Ni 2016

Ngài U Thant
 Tổng thư ký UN 3th

Lịch sử tái thiết Lumbini, Nepal

1. Lumbini – Di sản Phật giáo thế giới

• Lumbini  nằm ở miền Nam Nepal, gần biên giới Ấn Độ.

• Theo truyền thống Phật giáo, đây là nơi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni (Siddhartha Gautama) được sinh ra vào khoảng thế kỷ thứ 6 TCN.

• Trong nhiều thế kỷ, Lumbini bị rơi vào quên lãng, chìm trong rừng nước và hoang mộc.

• Vào năm 1896, một nhóm khảo cổ học làm nhà khảo cổ Đức–Nepal Alois Anton Führer đã dẫn đầu đã phát hiện ra trụ đá của vua Ashoka – xác nhận đây chính là sinh nơi của Đức Phật.

2. Thế kỷ 20: Đánh thức di sản

• Sau nhiều thập kỷ ít được chú ý, đến giữa thế kỷ 20, cộng đồng Phật giáo quốc tế bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến việc bảo tồn và hưng phấn Lumbini.

• Tuy nhiên, cho đến những năm 1960, Lumbini vẫn là một khu vực nghèo, cơ sở hạ tầng thấp, không phù hợp với tiềm năng tâm linh và lịch sử đến lớn của nó.

Vai trò của ông U Thant – Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc thứ 3

1. Chuyến thăm lịch sử năm 1967

Khi Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, ngài U Thant là Phật tử người Miến Điện, đến thăm Nepal vào năm 1967, ông đã bay đến Lumbini để hành hương và nói: " Đây là ngày quan trọng nhất trong cuộc đời tôi". Sau đó, ông đã khóc. 

Nhiều năm sau, ông cho biết ông đã rất xúc động khi đến thăm địa điểm linh thiêng này, và thậm chi cháu trai của ông là Thant Myint-U cũng nói với chúng tôi trong một cuộc phỏng vấn rằng ông nôi của ông đã "vô cùng xúc động" ở Lumbini. U Thant có thể đã được thúc đẩy về mặt tâm linh khi đến nới Đước Phật đã được sinh ra, nhưng ông cũng đau khổ vì tinh trạng của nơi đây hoang vắng và không có  đặc điểm gì, nơi đây nằm gần biên giới Nepal- Ấn Độ (https://nepalitimes.com/)

• Năm 1967 , ông U Thant – Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc gốc Myanmar (Tổng Thư ký UN 1961-1971) đã thực hiện chuyến viếng thăm chính thức đến Lumbini .

• Ông là Phật tử đầu tiên giữ cương vị Tổng Thư ký LHQ, và ông đặc biệt xúc động trước sự nghèo nàn, lạc hậu của nơi được coi là thánh địa của Phật giáo.

• Sau chuyến viếng thăm, ông đã đưa Lumbini trở về vị trí xứng đáng với tầm toàn cầu của nó.

2. Khởi động dự án Tái thiết kế Lumbini

• Ông U Thant đã vận hành Liên Hợp Quốc và cộng đồng quốc tế hỗ trợ chính phủ Nepal trong kế hoạch bảo tồn và phát triển Lumbini.

• Dưới ảnh hưởng và nỗ lực của ông, Liên Hợp Quốc đã hỗ trợ phát triển "Dự án Phát triển Lumbini" – nỗ lực biến nơi đây thành trung tâm hòa bình và thiên tài quốc tế .

Kế hoạch Lumbini – Kiến trúc sư Kenzo Tange

• Năm 1978 , theo khuyến nghị từ LHQ và chính phủ Nepal, kiến ​​trúc sư Nhật Bản Kenzo Tange (người từng giải Pritzker) được mời thực hiện quy hoạch tổng thể phát triển Lumbini .

• Bản quy hoạch bao gồm:

  • Khu thiêng : với Chùa Maya Devi (nơi sinh của Đức Phật), các tu viện quốc tế, bảo tàng.

  • Trục thiên định dài 1,2 km : kết nối khu khảo cổ với khu định kiến.

  • Hồ nước thiêng , vườn cây, các khu vực dành riêng cho truyền thống Phật giáo trên thế giới.

Tác động và di sản của ông U Thant

• Nhờ vai trò khởi động và vận động chính trị – ngoại giao của ông U Thant, Lumbini được hồi sinh như một sản phẩm văn hóa – tôn giáo toàn cầu .

• Năm 1997 , UNESCO đã công nhận Lumbini là Di sản Thế giới .

• Ông U Thant được nhiều người tôn vinh là người gây rối Lumbini ở thời hiện đại , được trao từ một vùng quê nghèo trở thành biểu tượng quốc tế của hòa bình và Phật pháp .

Mộ ông U. Thant ở quê nhà Myanmar (1909-1974)

KENZO TANGE 

KENZO TANGE 

1913-2005

NHẬT BẢN

Kế hoạch của Tange cho Lumbini là một mandala rộng ba dặm vuông dẫn theo các vòng tròn đồng tâm đến thánh địa sanctorum: khu vườn thiêng hình tròn bao quanh Đền Mayadevi. Kế hoạch bao gồm Khu vực tu viện và Làng Lumbini để du khách có thể tìm thấy nhà nghỉ, nhà hàng, trung tâm văn hóa và các cơ sở du lịch. Khu vực tu viện phía đông được dành riêng cho Phật giáo Nguyên thủy từ Miến Điện, Thái Lan và Sri Lanka và một Trung tâm Vipassana, và khu vực phía tây dành cho Phật giáo Đại thừa từ Tây Tạng, Trung Quốc và Bhutan. Kế hoạch của Tange đang được thực hiện nhưng không phải tất cả các ngôi đền và tu viện đều tuân theo sự hài hòa và quy mô tổng thể mà ông đã hình dung.

Dưới đây là sơ đồ quy hoạch tổng thể Kế hoạch Tổng thể Lumbini do kiến trúc sư Kenzo Tange thiết kế: 

Nguồn: Lumbini-Kapilvastu Day Blog

Giới thiệu sơ lược về sơ đồ:

Trục chính dài 5km, rộng 1,95km, khoảng 1000 ha

Kích thước tổng thể: Kế hoạch bao phủ một khu vực rộng 5×5 dặm (khoảng 8×8 km), với khu vực trung tâm là vùng 1×3 dặm (khoảng 1.6×4.8 km) được gọi là Lumbini Project Area. 

Ba khu vực chính:

1. Làng Lumbini Mới (New Lumbini Village): Nằm ở phía Bắc, là nơi tiếp đón khách hành hương và du khách, bao gồm các cơ sở hạ tầng như trung tâm thông tin, khách sạn và nhà hàng.

2. Khu vực Tu viện (Monastic Zone): Nằm ở giữa, chia thành hai phần: phía Đông dành cho truyền thống Phật giáo Nguyên thủy (Theravāda) và phía Tây dành cho truyền thống Đại thừa (Mahāyāna).

3. Vườn Thiêng (Sacred Garden): Nằm ở phía Nam, là nơi linh thiêng nhất, bao gồm đền Maya Devi, cột Ashoka và các di tích khảo cổ quan trọng. 

Trục chính: Một kênh đào chạy dọc theo trục Bắc-Nam, kết nối ba khu vực chính, tượng trưng cho hành trình tâm linh từ thế tục đến giác ngộ. 

Vùng đệm (Buffer Zone): Bao quanh khu vực 1×3 dặm, nhằm bảo vệ và duy trì sự yên bình của khu vực trung tâm. 

Quy hoạch Lumbini theo trục Bắc–Nam tượng trưng như một cơ thể người – là một cách hiểu mang tính biểu tượng thiền định và tâm linh, và một số vị sư, đặc biệt trong truyền thống Đông Á (Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc), có đề cập đến điều này trong cách họ cảm nhận về không gian thiêng.

Cách hiểu biểu tượng “Cơ thể người” trong quy hoạch Lumbini:

Phía Bắc – Làng Lumbini Mới (New Lumbini Village):

→ Được ví như đầu óc, nơi khởi sinh nhận thức, trí tuệ – bắt đầu hành trình tâm linh.

Khu tu viện ở giữa (Monastic Zone):

→ Đại diện cho nội tạng, nơi hành giả “tiêu hóa” giáo lý, thực hành thiền, giới, định, tuệ. Đây là trung tâm hoạt động nội tâm.

Phía Nam – Vườn Thiêng và Đền Maya Devi:

→ Tượng trưng cho tử cung – nơi sinh ra Đức Phật, cũng là nơi sinh ra trí tuệ tối thượng, Niết Bàn.

Kênh nước chạy dọc trục Bắc–Nam:

→ Có thể được ví như xương sống hoặc kinh mạch trung tâm (sushumna) trong yoga và thiền định – dòng năng lượng đưa hành giả từ vô minh đến giác ngộ.

Nguồn gốc và ảnh hưởng:

Cách hiểu này không chính thức ghi trong bản thiết kế của Kenzo Tange, nhưng nó phù hợp với triết học Á Đông, nhất là các trường phái Phật giáo Thiền, Tịnh độ, hoặc Mật tông, vốn hay xem cơ thể như một bản đồ tu tập (giống như Mandala).

Các kiến trúc sư tâm linh hoặc các sư thầy có thể trực cảm hoặc linh cảm thấy được tầng ý nghĩa sâu sắc này khi hành thiền hoặc sống trong không gian Lumbini.

Tóm lại

Đây là một cách diễn giải phi chính thức nhưng rất thiền vị về Lumbini, phổ biến trong giới tu sĩ Phật giáo Nhật Bản và một số quốc gia khác. Nó cho thấy rằng quy hoạch của Lumbini không chỉ mang tính vật lý, mà còn mang tính biểu tượng sâu xa về con đường tâm linh và thân tâm.

Tính đến thời điểm hiện tại (năm 2025), các tuyến giao thông chính từ Sân bay Quốc tế Gautam Buddha (Gautam Buddha International Airport - GBIA) đến Lumbini đã được hoàn thiện và đưa vào hoạt động, giúp việc di chuyển trở nên thuận tiện hơn rất nhiều.

✅ Thông tin cập nhật về giao thông từ GBIA đến Lumbini:

🛫 Sân bay Gautam Buddha (GBIA)

• Vị trí: Tại Siddharthanagar (còn gọi là Bhairahawa), cách Lumbini khoảng 18–20 km.

• Trạng thái: Hoạt động chính thức từ tháng 5/2022, là sân bay quốc tế lớn thứ hai của Nepal.

• Có các chuyến bay nội địa và quốc tế (đặc biệt từ Ấn Độ, Malaysia, Trung Quốc...).

🛣️ Đường bộ từ sân bay đến Lumbini

• Tuyến đường chính: Siddharthanagar – Lumbini Road (tuyến quốc lộ Siddhartha Highway mở rộng).

• Tình trạng: Đã hoàn thiện nâng cấp, trải nhựa, mất khoảng 30–40 phút di chuyển bằng ô tô.

• Có xe buýt địa phương, taxi, và xe du lịch hoạt động thường xuyên.

🚖 Các phương tiện di chuyển phổ biến:

• Taxi từ sân bay đến Lumbini (giá khoảng 10–15 USD).

• Xe bus mini hoặc jeep thuê riêng cho đoàn hành hương.

• Một số khách sạn lớn ở Lumbini có dịch vụ đón từ sân bay.

 Lưu ý:

• Từ sân bay đến khu di tích Lumbini, du khách nên vào qua cổng phía Bắc (New Lumbini Village).

• Thời điểm mùa mưa (tháng 6–9) có thể khiến giao thông chậm hơn một chút do mưa lớn.

____________
THAM KHẢO

U Thant, Kenzō Tange và nơi Đức Phật ra đời

Kenzo Tange 

https://d2architects.vn/kenzo-tange-bieu-tuong-kien-truc-nhat-ban-va-di-san-quoc-te/ 

https://archive.nepalitimes.com/news.php?id=9848#.XN1GBxQzaUk 

UNESCO