Về thăm làng có nhiều trẻ bị teo cơ delta Yên Bồ, xã Vật Lại, Sơn Tây

Cháu nội ông Chu Văn Trọng, trưởng thôn Yên Bồ

Chuyên gia kỹ thuật,của Maivietbio là một TS. BS chuyên khoa Vi sinh Miễn dịch và một nhà tài trợ chung tay đóng góp cho một nghiên cứu dài hơi "Nghiên cứu nguyên nhân teo cơ delta ở trẻ em Việt Nam phát hiện được từ 2005-2008".

Đầu năm, ngày 21 tháng 2 năm 2009, tình nguyện viên Bác sĩ của Maivietbio đã lên đường thực hiện một mục tiêu trong nghiên cứu khó khăn này: "Nghiên cứu yếu tố huyết thống (mối quan hệ họ hàng) ở trẻ bị mắc teo cơ delta tại xã Vật Lại, Hà Tây".
_________

Xã Vật Lại thuộc huyện Ba Vì, tỉnh Hà Tây cũ có 4 điều "nổi tiếng":
1. Đình cổ Tây Đằng 700 năm tuổi, nằm trong điểm thăm quan du lịch quốc gia
2. Cây đa Bác Hồ trồng năm Bác 79 mùa xuân
3. Nghĩa trang Vĩnh Hằng lớn nhất Việt Nam
4. Xã có số trẻ teo cơ delta với mật độ cao và tập trung
Từ xã lên thành phố Sơn Tây khỏang 15km, cách Hà Nội khỏang 50km, giao thông rất thuận tiện. Thôn Yên Bồ thuộc xã Vật Lại có hơn 400 hộ (bếp).


Vật Lại cuối tháng giêng năm 2009.

Tiết trời se lạnh, trời và đất bao phủ một màn sương mù mỏng. Đôi lúc, "quá mù ra mưa" làm ẩm ướt cả lòng người. Nông thôn miền Bắc lặng lẽ trong trời đông trùm một màu xám, luôn làm người ta buồn vô cớ...

May mắn từ lúc xe tới Sơn Tây, cô Hằng lễ tân nhà khách khi được hỏi về Vật Lại thì lại có người nhà tại thôn Yên Bồ, nơi mật độ tập trung các cháu bị mắc teo cơ cao nhất của xã Vật Lại . Cô Hằng nhanh nhảu gọi điện cho anh họ tên Hà. Thế là khi đến nơi, đã có đủ hết những "cộng tác viên" chất lượng cao nhất thôn.

Cùng bác trưởng thôn Chu Văn Trọng thống kê các cháu bị teo cơ delta  trong từng dòng họ.
Ảnh: maivietbio


Cái ao làng chất đầy các bè gỗ ngâm, thôn làng nằm trên một triền đồi trải rộng, không có lũy tre bao bọc. Từ lâu rồi, đất ở hiếm hoi, cây táo trồng ở sân cũng phải chặt gọn lấy nắng phơi thóc. Lạc lõng vài cây xoài  tím giống mới, ra hoa từng chùm phủ kín.
Lác đác vài ngôi nhà to đẹp mọc lên như nhà ngọai ô châu Âu. Còn lại, vẫn những nếp nhà thấp 3 gian, kiểu phổ biến ở nông thôn. Con đường làng lên xuống thoai thỏai theo sườn đồi. Những rãnh nước thải của người và gia súc men một bên đường. Mưa ở đây nước hẳn là thóat nhanh xuống ao và ruộng bao quanh làng.

Làng cổ, đất chật, người đông.

Kiểm tra lại số liệu các cháu bị teo cơ theo dòng họcùng bác trưởng thôn và bí thư chi bộ thôn Yên Bồ. Ảnh: maivietbio

Xã Vật Lại là nơi được Bác Hồ trồng cây đa kỷ niệm. Đặc biệt hơn đây là cây cuối cùng Bác trồng để phát động phong trào "tết trồng cây", vào mùng 1 tết năm 1969.
Dưới gốc cây đa có tấm bình phong kỷ niệm khắc dòng chữ Bác nói "Vì lợi ích mười năm trồng cây; vì lợi ích trăm năm trồng người". Nay cây đa tròn 40 tuổi tỏa cành tươi tốt, nhưng không may xã Vật Lại, việc "trồng người" lại không được tốt tươi như vậy. Có tới 163 em sinh từ năm 1990 - 2003 bị teo cơ delta ở cấp độ khác nhau.
Việc thực hiện nghiên cứu của BS tình nguyện được bà con trong thôn giúp đỡ rất tận tình. Trưởng thôn là ông Chu Văn Trọng năm nay 57 tuổi  là người làm việc chu đáo, tỉ mỉ. Mọi thông tin trong thôn đều được ghi chép chi tiết rõ ràng và khoa học. Phải ghi nhận hệ thống hành chính thật chặt chẽ. Trưởng thôn thuộc lòng từng "bếp" và quan hệ họ hàng của các bếp với nhau. Ông ghi chép và giữ gìn sách vở về các thông tin của trẻ teo cơ delta trong thôn một cách khoa học đến mức khó tin.

Vẫn như ngày xửa ngày xưa: thịt gà làm cơm đãi khách... Cuộc sống hiện đại đã nhiều thay đổi, vậy mà tình người ở đây như không đổi thay. Còn nhiều câu chuyện Vật Lại mà BS tình nguyện của Maivietbio mang theo trong lòng ra về với đầy suy tư ngổn ngang...

Cây đa Bác Hồ trồng mùng 1 tết Kỷ Dậu 1969  ở đồi Váng, Vật Lại

Công việc thuận tiện, còn chút thời gian thăm phố Sơn Tây. Trở lại đã vài lần, mà cảm giác tiếc nuối cho thành Sơn Tây vẫn đeo đẳng.

Nơi đây ngày xưa cho đến trước lúc thuộc tỉnh Hà Sơn Bình, thành Sơn Tây là nơi tụ họp, cai quản hệ thống hành chính, văn hóa của các huyên trực thuộc từ thời cổ xưa . Đất Sơn Tây đủ cả truyền thống văn hóa, kinh tế giàu có, mà huyền thọai  trải dài theo lịch sử đất Việt: 

Này là đình làng nhiều nhất, cổ nhất, to nhất đẹp nhất nuớc.

Thành cổ Sơn Tây

Này là xứ có một xã sinh 2 vua, nổi tiếng Đường Lâm với Phùng Hưng-Ngô Quyền và Bố cái Đại Vương.

Này là đền chùa nhiều vào hạng nhất nhì Việt Nam, nơi chùa Tây Phương toạ lạc có nghệ thuật tạc tượng mà 18 vị La Hán là vẻ đẹp vô song của nhà Phật.

Này là đất  có Thiền sư Từ Đạo Hạnh với chùa Thầy danh tiếng.

Này là truyền thuyết Sơn Tinh Thủy Tinh, tinh hoa của truyền thống dựng nước và tôn vinh vẻ đẹp của người con gái Lạc Việt qua hình ảnh nàng Mị Nương.

Này là nơi sinh ra Mẫu Thượng Ngàn và văn hóa Mường với hát hầu Cô, một nghệ thuật dân gian huyền hoặc đến mê mẩn.

Này là Sơn Tây đất trăm nghề với lụa là gấm vóc, bãi mía, nương dâu bên bờ sông Đáy.

Này là Rối Nước độc nhất vô nhị trên thế gian.

Đỉnh Ba Vì sừng sững im lìm trông coi chúng sinh xứ Đoài.
"Ba vì có con bò vàng" ! nay có thể nói vui: "Hà Nội có con bò vàng" được chăng?
Nay Sơn Tây chỉ còn là "Sơn Tây cũ" với cái tên khó thành thân thuộc: "Hà Nội mới". 

---------
TS.BS. Hồ Thị Hồng Nhung
Maivietbio

Về thăm làng có nhiều trẻ bị teo cơ delta Yên Bồ, xã Vật Lại, Sơn Tây (Ngày cập nhật 24/02/2009) 

---------
Viết thêm

Vài lời thưa cùng quí vị,

Những ngày tết vừa qua các báo đưa tin và ảnh như sau:

Tổng Bí thư phát động Tết trồng cây nhớ Bác - Xuân Giáp Ngọ

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã về thăm, chúc Tết Đảng bộ, chính quyền, nhân dân huyện Ba Vì; dự lễ kỷ niệm 45 năm Bác Hồ trồng cây đa tại thôn Yên Bồ, xã Vật Lại và phát động Tết trồng cây nhớ Bác - Xuân Giáp Ngọ 2014.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và các đại biểu tham gia Tết trồng cây tại đồi Đồng Váng, thôn Yên Bồ, xã Vật Lại, huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội. (Ảnh: Trí Dũng/TTXVN)

....

Lúc đầu mình xem trên Facebook tấm ảnh này, mình nghĩ các citizenet photoshop.
Chứ ai đời đi nhổ một cây lớn đang phát triển như thế để đem đi phát động tết trồng cây. Mà đợt phát động "Tết trồng cây", một tư tưởng đi trước thời đại của cụ Hồ năm Giáp Ngọ này do những nhân vật đứng đầu nhà nước tổ chức. Tôi cứ nghĩ dân mạng muốn khôi hài đây.

Ài dè là sự thật.

Những kẻ giúp việc cho những người đứng đầu chính phủ thật là đáng hổ thẹn.
Những quan chức chính phủ đã làm với cái tâm sáo rỗng
Thôn Vật Lại, xã Vật Lại, Ba Vì là nơi mình đã  ở đây cả tuần, bỏ tiền túi của mình và bạn bè ra, đến đây nghiên cứu tại sao cái thôn này tới mấy trăm cháu bị "xơ teo cơ delta" - chim xệ cánh.

Mình đã vào đồi Váng, là nơi Bác Hồ trồng cây đa, là lần cuối cùng trong truyền thống "Tết trồng cây" Bác đặt ra.
Cùng trồng ở đây, xung quanh cây đa còn có cây của TT Phạm Văn Đồng, ĐT Võ Nguyên Giáp...