Áo xám

 

Ba Hồ Văn Duyệt. Nha Trang 2007 

Bài viết của ba Hồ Văn Duyệt 2005

____

Trong buổi bắt đầu cuộc chiến tranh chín năm ở Liên khu 5, bài tình ca "Quán bên đường" của Lê Trọng Nguyễn có câu:

Thương anh áo xám ra đi cứu nước bụi nặng vai đời

Mời anh vệ quốc, tay bưng bát nước môi run mấp máy bao nhiêu nồng nàn

Vâng, anh áo xám là anh vệ quốc quân, tên gọi bộ đội ta hồi đầu chiến. Nhưng tại sao lại gọi là anh áo xám ? Bạn phải trả lại trang phục của quân đội màu xám? Đúng nhưng cũng sai! Không đúng vì vệ binh quốc gia gia ngày đông đông vẫn sử dụng quần xanh lá cây và khả năng điều kiện ở mọi nơi mà quân đội có tiện ích màu sắc để cung cấp và chiến đấu. Nói đúng vì dành riêng ở Liên khu 5 các anh Vệ quốc mang áo màu xám. Thì tại sao anh Vệ quốc quân ở Liên khu 5 lại mang áo màu xám?

Xin thông báo bỏ qua từ đầu có đuôi

Chín năm kháng chiến chống Pháp xâm lược. vùng tự do Liên khu 5 được thiết lập giữa vòng vây của quân đội Pháp. Ngoài lãnh đạo đạo đạo đạo đạo đạo. chỉ đạo của Trung Âu. mọi mặt Liên khu 5 phải tự cấp tự túc. Làm theo lời Cụ Hồ "Cần, Tiết kiệm, liêm, chính". Liên khu 5 đã có Firmware. kháng chiến thắng lợi, và hình thành một cuộc sống hết sức giản dị "Bài ca tự túc" nhạc phẩm nổi tiếng của nhạc sĩ Dương Minh Nimh sinh ra trong cái nôi Liên khu 5 tại Quảng Ngãi

"Lúa khoai ta cố trồng
Sườn non đến bờ sông
Áo ta chưa ấm lòng

Thay mía ta trồng bông"             

 Thay mía ta trồng bông là mũi ý của lãnh đạo nhưng nhân dân Quảng Ngãi trồng bông mà không bỏ mía - cây đặc sản gắn bó của người dân Quảng Ngãi. Khu vực nào cũng trồng bông vải,mua sắm xa sợi sợi, lúc vui, cả nhà, có khi cả khách đến chơi, vừa kéo sợi vừa chuyện, đã vui lại nên làm việc. mỗi gia đình vài lạng sợi góp thành hàng tấn sợi, rồi hàng nghìn khung cửi rải rác ở làng làng, thị trấn, dệt nên vải dày, vải mỏng, loại khổ chiếc, loại khổ đôi. Loại vải dày, bền, dệt sợi đôi gọi là loại vải xita dùng làm quân trang cho Vệ quốc. Vải xita chỉ đánh "Bà Tân" được vinh dự gửi ra Việt Bắc tặng Cụ Hồ

Loại xita dùng cho vệ quốc phải nhuộm cho mất màu trắng, màu nhuộm phải phù hợp với điều kiện chiến đấu mà thuốc nhuộm phải dễ tìm, đó là một loại than. Vải xita nhuộm than có màu xám đen, trong bóng đêm như loại vải tàng hình

Nguồn gốc áo xám giản dị thôi nhưng vì mỗi anh Vệ quốc mang màu áo ấy cũng đều thấy mình mang nặng nghĩa tình chăm chút của nhân dân, nên áo xám đã đi vào tình cảm của quân dân Liên khu 5

Hành khúc  "Đường chiều" của nhạc sĩ Dương Minh Ninh cũng có hình ảnh một quân đoàn Vệ binh quốc gia trên đường chiều từ mặt trận vùng tự do Liên khu 5, có nói đến áo xám: 

                          "Miên man đường về cỏ hoa mừng ca chiến thắng     

                            Súng tan thù trập trùng đồi núi hoàng hôn    

                            Trùng trùng áo xám màu tô sông núi"
                            

Hình ảnh áo xám trong đội ngũ đều  bước kiên cường như đoàn quân tạc nên từ đá núi. Áo xám không những là hình ảnh của sự gian khổ hy sinh mà còn là hình ảnh thân thiết trong mỗi gia đình kháng chiến Vệ quốc quân ở nhà dân, gánh nước, quét nhà, chăm sóc em bé , cụ già, giúp đỡ việc dọn vườn, bàn bạc việc nhà như con cháu trong nhà. Áo xám một thời là hình tượng vừa hào hùng, vừa thân thương ở Liên khu 5. Nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu thời chiến chiến chín năm sống ở sông Vệ đã thể hiện hình thượng này trong bài ca xúc động "Đoàn Vệ quốc quân" 

Quảng Ngãi được bạn bè các miền gọi là Thủ đô Kháng chiến (chín năm) ở miền Nam Trung bộ, chỉ một màu áo vệ quốc đã chan chứa bao tình

_____

 Truyện ngắn "Áo xám" Hồ Văn Duyệt

Trang 11-13. Trong tập truyện ngắn " Thư tình thời chiến". Nhà xuất bản Hà Nội - 2005. (Hồi ký chiến tranh) Huỳnh Bình Sơn biên soạn